Co to jest Yerba mate?
Yerba mate (herbata paragwajska, mate) jest to
napar przygotowany z wysuszonych, zmielonych liści
Ostrokrzewu paragwajskiego (
Ilex paraguariensis St Hil). Herbata paragwajska spożywana jest głównie w krajach Ameryki Południowej - Paragwaju, Argentynie, Brazylii oraz Urugwaju. Mate pite jest ze specjalnych naczyń nazywanych
matero, które wykonane są z wysuszonego owocu tykwy, rogu bawołu lub drewna. Do picia Mate używa się także specjalnej słomki (
bombilla) z sitkiem wykonanej z metalu lub bambusa. Yerba mate stosowana jest w brazylijskiej
medycynie naturalnej do leczenia chorób takich jak:
artretyzm, reumatyzm, otyłość, cukrzyca oraz bóle głowy. Ekstrakty Yerba mate bogate są w różne
substancje biologicznie czynne, do których zaliczamy: polifenole, ksantyny, saponiny, pochodne kawoilowe, witaminy C i B1 oraz składniki mineralne. Ich zawartość sprawia, że herbata paragwajska oddziałuje na różnorodne procesy biochemiczne i fizjologiczne zarówno w przypadku człowieka, jak i grzybów czy bakterii.
Działanie tego naparu obejmuje:
- stres oksydacyjny
- proces nowotworzenia
- elastyczność skóry
- kontrolę wagi i otyłość
- układ sercowo-naczyniowy
- choroby grzybiczne i organizmy prokariotyczne
- zwiększanie odporności: likwiduje zmęczenie psychiczne i fizyczne
- dodanie energii
- pamięć i koncentrację
Sposób parzenia yerba mate
Istnieje wiele sposobów parzenia yerba mate. Najczęściej mate przygotowuje się w tykwie wsypując 3/4 jej objętości, następnie zasłaniamy dłońmi wylot naczynia i odwracamy je do góry dnem. Następnie z powrotem odwracamy powoli naczynie, wkładamy bombillę i zalewamy wodą. Do zalewania możemy użyć zarówno wody ciepłej, jak i zimnej - ważne, aby nie była wrząca. Niektórzy twierdzą, że odpowiednia temperatura wody to 70-80 stopni C. Wody można dolewać kilka razy, do momentu aż napar zacznie tracić smak.
- Właściwości antyoksydacyjne yerba mate
Zdolność mate do inaktywacji reaktywnych form tlenu (RFT) opiera się na aktywności peroksydazowej - utlenianiu nadtlenku wodoru. Możliwe jest to dzięki dużej zawartości polifenoli w tym naparze, głównie wymienia się kwas chlorogenowy. Stres oksydacyjny, spowodowany dużą ilością RFT w komórce, prowadzi do wielu schorzeń, takich jak: cukrzyca, udar naczyniowy mózgu, nowotwór mózgu, marskość wątroby, rozedma płuc, zapalenie oskrzeli. Mate ma także ochronne właściwości przed utlenianiem LDL, co zapobiega miażdżycy. Dlatego ważne jest, aby obniżać ilość RFT w komórce.
- Yerba mate a elastyczność skóry
Na starzenie się skóry wpływają dwie przyczyny:
- naturalny proces starzenia przejawiający się wraz z wiekiem
- uwarunkowania środowiskowe: ekspozycja na UV, wolne rodniki, palenie papierosów, spożywanie alkoholu
Dikawoilowe pochodne zawarte w mate hamują aktywność neutrofilowej elastazy, której aktywność obniża elastyczność skóry. Hamując jej działanie przyczyniamy się do ochrony przed starzeniem się skóry. Pochodne kwasu dikawoilochinonowego wykazują potencjał antyoksydacyjny oraz hamują kolagenazę, enzym rozkładający kolagen.
- Układ sercowo-naczyniowy i yerba mate
Antyoksydanty zawarte w yerba mate wykazują się korzystną aktywnością, także w przypadku układu sercowo-naczyniowego. Ich działanie wpływa pozytywnie na
funkcje komorowe serca po przebytym niedotlenieniu mięśnia sercowego i przyspiesza powrót do zdrowia.
- Otyłość i kontrola wagi - wpływ mate
Spożywanie yerba mate wpływa pozytywnie na zachowanie prawidłowej wagi ciała, perystaltykę jelit oraz redukcję masy ciała u osób z nadwagą i otyłością. Mate przyczynia się do
utleniania tłuszczy oraz
spowalnia opróżnianie żołądka. Istnieje szereg badań udowadniających pozytywny wpływ mate na kontrolę wagi i otyłość, rozważa się możliwość używania yerba mate jako
suplementu diety.
- Proces nowotworzenia a yerba mate
Mate zawiera substancje o aktywności przeciwnowotworowej, pomagając w ochronie przed tą chorobą. Do takich substancji możemy zaliczyć
inhibitory topoizomeraz oraz
inhibitory proteasomu. Wpływ mają także wcześniej opisane właściwości antyoksydacyjne.
Yerba mate charakteryzuje się szerokim spektrum działania. Może być stosowana przez wszystkie grupy wiekowe, oprócz małych dzieci, którym jest niepolecana.